Doğa yürüyüşlerinde, “Hangi kurallara uyulmalıdır?” sorusunun karşılığı; Rehber-Katılımcı ilişkisinin irdelenmesiyle verilebilir. Kurallar belirlenmeden önce etkinliğin tanımı da önemlidir. Doğada yürüyüş üç başlık altında incelenmelidir:
1. Günübirlik doğa yürüyüşleri:
Bir gün içersinde düzenlenen ve temel amacı doğa konusunda bilgilenme ve farkındalık yaratma olan, sportif yönleri belli bir düzeyi kapsayan etkinliklerdir. Amaç bir hedefe ulaşmak değil, etkinliğin tamamını hedefe dönüştürmektir.
2. Dağ aşma yürüyüşleri:
Uzun süreli doğa etkinliklerini içerir. Hazırlık gerektiren bu etkinliklerde bilgi, deneyim ve donanım önemlidir. Katılımcı temel eğitimlerini almış ve doğa konusundaki algı yeteneğini geliştirmiş olmalıdır. Bu etkinlikler bedensel ve düşünsel yararlarının yanında, çevre koruma bilincinin geliştirilmesi konusunda da büyük önem taşır. Belli bir süreyi kapsar, en az 4 gün ve üzeri olur.
3. Dağ tırmanışı yürüyüşleri:
Belli hedeflere ulaşmak için yapılan özel eğitim ve deneyim gerektiren, performansa dayalı bir yürüyüş biçimidir. Hedefe ulaşmak temel amaçtır, farkındalık sağlamaya yönelik katkısı azdır.
Bu üç başlık temel yürüyüş kurallarını içerse de farklı içeriklere sahiptir. Bunun nedeni bu üç başlık altında yapılan etkinliklerin uygulanmasında farklı yöntemlerin kullanılmasıdır. Örneğin, günübirlik bir yürüyüşte farkındalık yaratmak temel amaçken, dağ aşmada deneyim, bilgi, farkındalık ve dayanıklılık ön plana çıkar. Dağ tırmanışları ise bu üç başlığı da içeren bir yeterlilik işidir.
Doğa yürüyüşlerinde uyulması gereken kurallar nedir?
a) Rehber-Katılımcı ilişkisi: Uyum sağlama en önemli kuraldır. Günübirlik yürüyüş katılımcıları, farklı meslek ve yaş gurubundan olmaları ve sadece kısıtlı zamanlarda bir araya gelmeleri nedeniyle uyumsuzdur. Rehberin temel amacı bu ilişkiyi sağlamak ve uyum yaratmaktır.
b) Katılımcının beklentisi: Hafta sonu etkinlikleri pek çok insan tarafından gezinti ve dinlence olarak algılansa da sağlık kazanma ve çevresel farkındalık en önemli nedenlerdir. Rehber katılımcıların beklentilerini belirlemeli ve ekibi bu doğrultuda yönetmelidir.
c) Rehber kimdir: Her etkinlikte katılımcıları sayan, gülümseyen, yol gösterenin dışında bir rehberin çok farklı özellikleri vardır. Doğa yürüyüşü etkinliklerinde sizlere bir şeyleri işaret eden birisi yoksa pek çok ayrıntıyı kaçırıyorsunuz demektir.
Bu nedenle rehber doğayı okurken kullanacağınız bir kitaptır.
d) Katılımcı kimdir: Hafta sonunu geniş düzlüklerde ve ormanda geçirmeniz, doğadan yeterince yararlandığınız anlamına gelmez. Kurallarını belirlemediğiniz bir organizasyonda ödediğiniz bedel, size istediğiniz gibi davranma hakkını tanımaz. Organizasyonun önceliği bilgilendirmek, farkındalık sağlamak ve sağlıklı bir yaşamın yaşayan bir çevreyle olabileceğini sizlere göstermektir.
e) Yürüyüş hızı nasıl ayarlanır: Günübirlik yürüyüşlerin temposu gurubun en yavaşına göre ayarlanmaz. Farkındalık yaratmak temelli yürüyüşlerde yürüyüş hızı rehber tarafından belirlenir. Burada amaç katılımcının doğadaki ayrıntıları fark etmesini sağlamaktır. Bu nedenle rehber en arkadaki katılımcı ile göz temasını kaybetmeden gurubu hızlandırır veya yavaşlatır. Bunun nedeni, katılımcının ayrıntıları kaybetmemesini sağlamaktır.
f) Güvenlik: Bir doğa etkinliğinde güvenlik rehberin bilgi birikimi ve yönlendirmesiyle gerçekleşir. Bu etkinliklerde yürüyüş koşullarının değişmesiyle güvenlik kurallarına uyumu sağlamak rehberin görevidir. Tehlike içeren yan geçişler, hareketli zeminler, sık orman dokusu ve benzeri durumlar rehber tarafından değerlendirilerek gurup denetim altına alınır, bu genellikle tek sıra yürümek demektir. Özel durumların dışında tek sıra yürüyüş yapmak paylaşımı ve gurup motivasyonunu azaltmaktadır. Uygun yollarda karışık yürümek güvenliği tehlikeye atmaz. Doğa yürüyüşlerinde bilinmesi gereken önemli bir ayrıntı sessizlik kuralıdır. Sizler size ait olmayan bir yaşam alanına girdiğinizi unutmayın.
